Endorfiny to hormony produkowane przez nasz organizm, które pomimo tego, iż nie są neuroprzekaźnikami, modelują pracę wielu neuronów. Zbudowane są z długich łańcuchów białkowych, stąd swoją budową bardzo przypomina białka.

Endorfiny posiadają zdolność pobudzania receptorów opiodowych, co w efekcie wywołuje stany euforyczne (tzw. błogostan), a także znoszą uczucie bólu.

Endorfiny wiążą się dokładnie z tymi samymi receptorami w naszym ośrodkowym układzie nerwowym, z którymi wiążą się narkotyki. Dzieje się tak, ponieważ wszystkie endorfiny zawierają sekwencje hormonu – enkefaliny metioninowej, której działanie podobne jest do działania morfiny. 

 

Rodzaje endorfin

Istnieje ponad 20 różnych typów endorfin, natomiast do głównych z nich należą:

• endorfiny α
• endorfiny β
• endorfiny γ

 

W sporcie najważniejsze są endorfiny typu β, gdyż to właśnie one mają najsilniejszy wpływ na organizm człowieka podczas wysiłku fizycznego.

  

Geneza endorfiny

 

Endorfiny powstają w wyniku rozkładu ich prekursora – proopiokortyny, natomiast produkowane są w przysadce mózgowej oraz w podwzgórzu.  Uwalnianie endorfin najczęściej następuje podczas reakcji naszego organizmu na wzmożony stres i jest ściśle powiązane z przyjemnością oraz bólem.

  

Endorfiny biorą udział min. w:

• regulacji odczucia bólu 
• czynnościach oddechowych
• termoregulacji 
• redukcji stresu
• spowalnianiu procesu starzenia się
• wpływają również na wydzielanie hormonów 

 

Endorfiny jako leki

 

Endorfiny bardzo często stosowane są jako leki przeciwbólowe (tzw. leki narkotyczne)

Nie mówi się o tym wprost, natomiast w bardzo uogólnionym schemacie można przedstawić to następująco:

 

narkotyczne leki przeciwbólowe = leki opioidowe = egzogenne opioidy = endogenne opioidy = endorfiny

 

Wysiłek fizyczny a endorfiny

 

Podczas wysiłku fizycznego w naszym organizmie zwiększa się wytwarzanie endorfiny (zwanej „hormonem szczęścia”), która bardzo często po ćwiczeniach powoduje uczucie zadowolenia i dobrego samopoczucia.

Ponadto endorfiny biorą udział w blokowaniu percepcji bólu i są uwalniane w odpowiedzi na wysiłek fizyczny.  Według nowych badań, przypuszcza się, że zwiększone wydzielanie endorfin podczas treningu może zmniejszać obolałość mięśniową i poprawiać tolerancje wysiłku.

 

Ciekawostki:

1. Endorfiny niestety ale obniżają koncentrację testosteronu u mężczyzn
2. Wzrost ilości endorfin następuję również podczas masażu
3. By efekt hormonu szczęścia był optymalny, ćwiczenia musza być uprawiane systematycznie

 

Stres a endorfiny

 

Każdy rodzaj sportu zwiększa uwalnianie endorfiny, dlatego ćwiczenia fizyczne uprawianie co najmniej 3x w tygodniu pomogą nam efektywnie zredukować stres. (dodatkowo podczas treningu zmniejsza się wydzielanie kortyzolu, co jeszcze bardziej podwyższa ten proces)

 

Dzieje się tak, ponieważ w podwzgórzu wydzielają się endorfiny, które „oszukują” nasz organizm poprzez redukowanie sygnałów zmęczenia.

 

Dietetyk Sportowy

Tomasz Mrowiec